Jeremia 23, 1-6 en Marcus 6, 30-34
- 1 U zult het wel niet meer weten. Bijna 3 jaren geleden stonden dezelfde profeten-lezing uit Jeremia 23 en hetzelfde evangelie uit Marcus 6 op het rooster. Op die 18de juli 2021 ging ik hier ook voor. Net als in 2021 is dit de derde achtereenvolgende zondag, dat we uit Marcus 6 lezen.
- 2 “Da’s dan makkelijk”, zeggen mensen wel eens, “je kunt je stapeltje omkeren en je ouwe preken weer gebruiken…” Daar ben ik ‘t toch niet zo mee eens.
In 3 jaren tijds kan er zoveel veranderen. Een overweging moet toch wel actueel zijn! Jezus zegt, dat je telkens oude èn nieuwe schatten uit de Bijbel kunt opdelven. Als je geen nieuwe schatten meer delft, dan blijft de Bijbel zelfs een gesloten boek!
Daarom zoek ik steeds weer bij God en bij ons mensen naar nieuwe openingen, ook vandaag met uw welnemen. Ditmaal koos ik als thema: ‘Omzien naar Elkaar’.
- 3 In mijn woord van welkom noemde ik al de 2 bijzondere herdenkingen in de afgelopen week. De kracht van herdenken is immers òòk: oude en nieuwe schatten opdelven. Dat wil ik zien te verbinden met de Lezingen van vandaag.
Afgelopen maandag is op het Leidseplein het monument voor misdaadjournalist Peter R. de Vries onthuld. Hij streed met open vizier tegen criminaliteit en onrecht. Op 15 juli 2021 is hij overleden, nadat op 6 juli een aanslag op hem was gepleegd. Zijn monument heet: Tegen alle stromen in, en is gemaakt door Rini Hurkmans. Ik zag de documentaire erover van omroep Max. Het monument bestaat uit twee grote bronzen handen en onderarmen, die elkaar aanraken. Die handen staan voor moed, compassie, steun en gerechtigheid.
Op die aanraakbare handen staat in braille èn in de 41 verschillende talen, die in onze stad Amsterdam gesproken worden, een tekst van Peter R. de Vries: “Blijf wie je bent… houd als het nodig is je rug recht, kom op voor zwakkeren en minderheden, zeg eerlijk wat je vindt en luister naar je rechtvaardigheidsgevoel.”
Deze tekst komt uit een afscheidsbrief, die hij wegens bedreigingen al jaren eerder schreef aan zijn kinderen. Het is kortom een appèl om naar elkaar om te zien!
- 4 Die woorden van Peter R. de Vries zijn in de geest van wat wij lazen in Jeremia 23.
Deze profeet ageert en protesteert met Godsspraken tegen de profiteurs en nep-herders, die niet omzien naar hun kudde. Het zijn alsof-herders: alsof zij omzien naar hun schapen…. Het zijn criminele ego-leiders, niet bedacht op het welzijn van hun burgers, maar op hun eigen welvaart en image. Eigenlijk zijn het herders-zonder-kudde! Jeremia bedoelt zowel politieke als religieuze leiders, zowel koningen als priesters en profeten.
Het goddelijk visioen is, dat de resterende en angstige schapen weer een veilige toekomst krijgen. Het wachten was op een wettige en rechtvaardige Herder!
Vanouds zien wij die in de telg van de herder-koning David: de Goede Herder, Jezus Messias. Hij ziet om naar schapen zonder herder. Hij inspireert ons om de woorden van God in praktijk te brengen.
De handen van de Eeuwige, met onze namen daarin gegraveerd, dragen ònze handen. Wij hoeven het niet alléén te doen…
- 5 Er vond afgelopen week nog een andere belangrijke herdenking plaats. Op woensdag 17 juli was bij het monument in Vijfhuizen de Nationale Herdenking van de aanslag 10 jaren geleden door een Russische raket op de MH17, die boven Oekraïne vloog.
Piloten zijn de herders van vliegtuigen. Onder hun hoede hadden zij 283 passagiers – maar door de raketinslag was er geen redden meer aan. De bemanning kwam ook om: 298 mensen, waarvan 198 Nederlanders, verloren hun leven.
Zag u de afgelopen week op NPO2 de 4-delige documentaire ‘De echo van MH17’? Daarin gaat het over rouw en heimwee van de nabestaanden, maar òòk over hun doorleven en veerkracht. Het is zo bijzonder om hun emoties te mogen zien en horen!
Dàt is ook Herderschap: blijven omzien en luisteren naar elkaars levensverhalen over goede en kwade tijden, over gezondheid en ziekte, over geluk en tegenspoed, over leven en dood.
- 6 Marcus 6 meldt, dat de apostelen hun eerste missie van Jezus hebben volbracht.
Hun missie was om zieken te zalven, mensen tot omkeer te brengen, en demonen uit de onderwereld te verjagen. Dat deden zij kwetsbaar en onthecht: zonder ballast, bagage of beveiliging. Ze brengen bij Jezus verslag uit van hun eerste ervaringen.
Na deze intervisie stelt Jezus hun voor om ‘s even tijd voor zichzelf te nemen. Het is tijd voor een mini-vakantie of korte retraite. Even weg uit de drukte…
Daarom gaan Jezus en zijn apostelen in hun boot naar “een eenzame plaats, om alleen te zijn”. Marcus gebruikt een Grieks woord (‘erèmos’), dat zoiets betekent als: Niemandsland. Jezus en zijn vrienden hebben gewoon even rust nodig, ruimte en stilte. Jezus ziet om naar zijn kernclub, zijn kader.
- 7 Als Jezus met de zijnen het schip uitgaat dan ziet hij geen stille plek. Hij ziet een grote schare in dat Niemandsland. Is dat niemands land? Niemandsland is van en voor iedereen. Ze zijn Jezus achterna gegaan, ze zijn zelfs eerder dan hij in Niemandsland….
Jezus raakt niet geïrriteerd, maar hij voelt medelijden met al die mensen. Een betere, diepere vertaling is: ‘Jezus wordt met ontferming bewogen’. Mededogen welt in hem op.
Hij voelt zorg voor die menigte mensen. Hij ziet hen als ‘schapen zonder herder’: dàt is zijn diagnose. Laten wij zijn goddelijke mededogen ook in onszelf groeien?
Ja, laten wij als volgelingen van Jezus nòg meer en intenser herderlijke, pastorale zorg voor elkaar en in de wereld om ons heen betrachten!
+++ In de Naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest, Amen+++