Numeri 11,25-29; Marcus 9,38-43;45;47-48
Het is een beetje lastig vandaag om 1 thema voor de overweging te kiezen. In de lezingen vind ik namelijk 2 thema’s.
Het ene thema is zowel van Mozes als van Jezus: “Wie niet tegen ons is, is voor ons”.
Het andere thema is nog veel ingewikkelder. Ik citeer wat Jezus volgens het Marcus-evangelie zegt: “Je kunt beter met 1 hand, 1 voet, 1 oog – dus gehandicapt het Rijk van God binnen gaan dan dat je verdwijnt in de hel…”. Dit is nogal wat, wat Jezus zegt! Dat kan toch niet waar zijn? – Mag ik proberen om deze beide thema’s in 1 overweging uit te werken?
- 1
In de 1ste Lezing uit het boek Numeri gaat het over zo’n 600.000 Israëlieten, die onder leiding van Mozes in de woestijn op weg zijn van Egypte naar het Beloofde Land. Mozes wordt geconfronteerd met één en al crisis. De Israëlieten zijn ontzettend aan het protesteren. Ze zitten bij hun tenten te klagen: “Hier in de woestijn verkommeren we. In Egypte was het veel beter! We balen van dat saaie manna-voedsel. In Egypte aten we gratis vis, augurken, meloenen, prei en uien – ’t kòn niet op, ‘t was kostelijk”!
Op zijn beurt heeft God van dit murmureren en klagen schoon genoeg. Wòedend wordt God. Máár: wàt gebeurt?! Mozes accepteert Gods woede niet en wordt op zijn beurt wòedend op God! In deze leiderschapscrisis zegt hij: “Ik alléén kan de last van dit hele volk, al die klagers niet meer dragen. Dood me maar liever meteen, God. Dan blijft verdere ellende mij tenminste bespaard…!”
En God? God accepteert deze woede van Mozes. De Eeuwige geeft hem plots zelfs 70 medewerkers, evenals hij vol heilige Geest. Het zijn een soort ambtsdragers, assistenten, profeten voor Mozes. Die hoeft ‘het’ voortaan niet meer alleen te doen!
- 2
Dan is er opeens een incident. Twee mensen: Eldad en Medad geheten – zij onttrekken zich aan hun wijding. Toch treden zij heel actief op in het tentenkamp van de Israëlieten.
Een jongen rapporteert dit aan Mozes. En Jozua – de kroonprins van Mozes – wil dat Mozes de illegitieme, ongewijde activiteiten van Eldad en Medad verbiedt! Jozua wil opkomen voor het leiderschap van Mozes…. Opvallend is Mozes’ reactie. Hij corrigeert Jozua. Hij verzucht: “Was iedereen in Gods volk maar profeet!…” Iedereen kan drager van Gods Geest zijn!
- 3
Een mooi detail zijn de namen van de 2 rebellen: Eldad en Medad. In de Bijbel zijn namen nooit zonder betekenis; soms geven zij de roeping, het levensprogramma van iemand aan – zo ook hier! Eldad betekent: liefde voor God. Medad betekent: liefde voor de mensen.
Is dat niet essentie van geloven en leven? Liefde voor de mensen en liefde voor God, het horizontale en het verticale moeten samen gaan. Dàt was ook de wens van de Mozes!
Bij Paus Franciscus – dezer dagen op bezoek in België en Luxemburg – zie ik dat eveneens samengaan. Telkens protesteert hij tegen het klerikalisme – dat is ook de kern van het synodaal en missionair proces, waar hij voor staat.
- 4
Bij Jezus gebeurt in ons zondagsevangelie hetzelfde als bij Mozes. Johannes rapporteert, dat “iemand die ons niet volgt in Jezus’ naam demonen uitdrijft. Wij willen hem dat beletten!” “Nee, zegt Jezus, belet het hem niet. Wie niet tégen ons is, is vòòr ons!”
Kunnen wij, willen wij de royale Mozes en de royale Jezus hierin volgen?
‘Wees elkaars gast in het leven – zo hoor ik hen zeggen. Al geef je maar een beker water aan elkaar….Wees liefde voor de mensen en wees liefde voor God – wees dat voor elkaar!….’
Tot zover Overweging 1.
- 5
Nu Overweging 2.
We ontmoeten Jezus in een felle bewogenheid. Voordat hij op het eerste gezicht bijna extreme uitspraken doet over onze handen, voeten en ogen zegt hij eerst iets over kindermisbruik. Letterlijk zegt hij volgens de vertaling van de Naardense Bijbel: “Wie een van deze kleinen, die geloven, zal laten struikelen, voor hem is het beter als er een molensteen om zijn hals ligt en hij in zee geworpen is!”
Als er iemand is wie kinderen ter harte gaan is het Jezus wel. Daarom ook is de Paus in België weer in ontmoeting, in gesprek gegaan met slachtoffers van seksueel misbruik.
En wat vinden wij van al die onschuldige baby’s en kinderen, die in Israël of Gaza of Libanon of Soedan of Oekraïne slachtoffer zijn? Oorlogen zijn als molenstenen, die mensenkinderen onontkoombaar de diepte insleuren. Oorlogen zijn de ultieme grensoverschrijding. Oorlogen zaaien trauma’s of haat in de overlevenden, oud en jong zonder onderscheid.
Ja, Jezus is fel. Hij weet als geen ander, dat wij mensen uit de bocht kunnen vliegen. Misschien horen we het liever niet – maar Jezus zegt, dat onze handen of voeten of ogen een struikelblok kunnen zijn; een struikelblok voor anderen, een struikelblok voor onszelf.
En daarmee wil Jezus ‘gewoon’ afrekenen – radicaal afrekenen!
- 6
Het is natuurlijk ‘bij wijze van spreken’ dat Jezus zegt: als je hand je laat struikelen – hak haar af; als je voet je laat struikelen – hak hem af; als je oog je laat struikelen – beter is het om met 1 oog het Rijk Gods binnen te gaan.
Jezus zal niet van het gehele leven een Paralympics willen maken of automutilatie willen bevorderen. Hij wil ons van ons ego, ons dikke ik bevrijden. Hij zegt simpelweg: “Wie niet tégen ons is, is vòòr ons!” Zo gaat de hemel open!
- 7
Maar nee, wacht! Want zègt Jezus dat?
Nee, hij waarschuwt ons toch tot 3x toe voor “de hel”? Zegt hij dus eigenlijk niet: “Wie de hel voor anderen op aarde creëert, gaat de hel in het hiernamaals tegemoet”?
Nee, Jezus zegt wat anders. Tot 3x toe spreekt hij niet over de hel, maar over de “gehenna”. De Gehenna was de grote vuilnisbelt in het dal van Hinnom ten zuiden van Jeruzalem. Ooit werden daar kinderoffers voor de god Moloch gebracht. Lijken van dieren en misdadigers werden daar verbrand.
Jezus verwijst stilletjes naar het laatste hoofdstuk 66 van de profeet Jesaja, die het ook over de vuilnisbelt van Jeruzalem heeft. God zegt dan bij monde van de profeet: “Ik maak de nieuwe hemel en de aarde. Zij zullen voortbestaan. En jullie net zo: jullie zullen voortbestaan!”
Jezus doet dus een appèl: zorg, dat je niet op de vuilnisbelt van het leven terechtkomt!
Laten we zien te groeien in geloof. Laten we leven in liefde voor God en voor de mensen.
In de naam van de vader en van de Zoon en van de Heilige Geest. Amen