1 Samuël 16, 1b, 6-7, 10-13a – Joh. IX 1-9; 26-33
Welkom
Lieve mensen van God,
Welkom in deze Woord- en Communieviering. Vandaag is de vierde zondag van de voorbereidingstijd op Pasen. Voor de vierde keer gaan wij ons verdiepen wij in het thema Verlossing. Drie vragen komen steeds terug: Waarvan willen wij worden verlost? Wat draagt God bij aan onze verlossing? Hoe kunnen we zelf hier handen en voeten aan geven?
Elke zondag heeft zijn eigen sub thema. Vandaag gaan we nadenken over herstel van verbindingen. Soms raken menselijke verhoudingen verstoord. We zullen dit horen in het evangelie en U ziet het op de kaft van uw boekje. In de eerste lezing zullen we horen wat God belangrijk vindt als het gaat om menselijke verhoudingen en verbindingen. Hoe kunnen we Zijn visie toepassen in ons eigen leven? Hierover wil ik samen met U nadenken in de overweging. Wensen wij elkaar een inspirerende viering toe!
Overweging
Lieve mensen van God,
Het thema Verlossing kan bekeken worden vanuit verschillende kanten. De afgelopen drie zondagen hadden elk hun eigen subthema. Vandaag wil ik samen met U ingaan op een ander deelaspect. Hoe kunnen verbindingen worden hersteld? Soms worden verhoudingen verstoord. Waarom is dit erg? En hoe kan de storing worden opgeheven? Hoe kunnen we een nieuwe invulling geven aan zulke verhoudingen?
Twee maanden geleden hebben we de subthema’s verdeeld over de zondagen. We kozen toen voor de vierde zondag het begrip emancipatie als verbinding tussen verschillende groepen in de parochie. Emancipatie vertelt waarvan wij bevrijd willen worden – of zijn bevrijd in het recente verleden. Hierbij kun je denken aan verschillende groepen in de maatschappij. Vrouwen, arbeiders, mensen uit de voormalige koloniën, andere mensen met een migranten achtergrond. Het belangrijkste daarbij is de afschaffing van de slavernij en de strijd tegen de lange termijn gevolgen hiervan. Daarvoor is nu eindelijk aandacht. Maar we mogen ook de katholieke emancipatie niet vergeten. Katholieken zijn 300 jaar lang achtergesteld geweest in de Nederlandse republiek. Zij waren buitengesloten van openbare ambten, universiteiten en nog veel meer. Die achterstand is weggewerkt tussen 1850 en 1980. Ik zelf behoor tot de laatste generatie katholieken die is geëmancipeerd. In mijn klas op de middelbare school zaten kinderen waarvan de opa’s al ingenieur of dokter waren. De emancipatie gebeurde niet voor iedereen tegelijk. Het begrip emancipatie zou een verbindende schakel binnen de parochie kunnen zijn. Wanneer wij onze ervaringen uitwisselen, kunnen verschillende groepen zich herkennen in elkaar.
Dit is belangrijk want herstel van verbindingen is een kernthema in ons geloof. We zien dit in de lezingen van deze zondag. Eerst in het boek Samuel. Het volk van God is in een nieuwe situatie terecht gekomen en heeft een nieuwe leider nodig. Aan welk profiel moet deze leider beantwoorden? Samuel gaat af op het uiterlijk: ziet iemand eruit als een sterke man? Maar God kijkt naar het innerlijk van de mens. Waarop is iemand ten diepste gericht? Wat leeft er in zijn of haar hart? Dit kun je soms zien aan de ogen van een mens. David heeft de juiste proporties in zijn gezicht. Dit evenwicht wekt vertrouwen. Samuel laat zich leiden door de influistering van God.
In het evangelie zien we een ander type leiderschap bij de Schriftgeleerden. Die mannen zijn bedacht op hun eigen positie en macht. “Wij zijn leerlingen van Mozes”, roepen ze. Maar ze vergeten dat Mozes medespeler was in Gods bevrijding uit de slavernij. Jezus geneest de blindgeborene en bevrijdt hem van een uitzichtloze situatie, van afhankelijkheid en armoede. De blindgeborene herkent Jezus als degene die door God de Vader is gezonden in de wereld. De woordspeling met de Siloam heeft een dubbele bodem. Door zich te wassen in die vijver, wordt de man zelf een gezondene. Het bad dat hij neemt, is symbool voor het doopsel. Door het doopsel hebben wij allemaal een opdracht gekregen, om getuigen van Jezus te zijn in de wereld om ons heen. In de Paasnacht zullen we als volwassen mensen onze doopbeloften vernieuwen.
Beide lezingen samen laten ons zien hoe God onze verhoudingen heeft bedoeld en hoe ze verstoord kunnen raken. David wordt gezalfd tot koning “te midden van zijn broers”. Niet op een voetstuk, niet op grote afstand, maar in hun midden. Ook Jezus maakt echt contact met de blindgeborene. Eerst raakt hij hem aan met modder die hij zelf gemaakt heeft. Daarna heeft hij oogcontact en voert een gesprek met een volwassene geloofsleerling.
Wat kunnen wij hiervan leren voor het herstel van verstoorde verhoudingen in onze tijd?
Onze moderne samenleving heeft een rare verhouding met het voedsel dat wij eten en met de mensen die dit produceren. Veel dingen worden door de reclame voorgesteld als duurzaam, terwijl ze dit in werkelijkheid niet zijn. Ik heb een nieuw woord geleerd: Greenwashing. Zoiets als het witwassen van geld door criminelen. Maar nu gaat het om dingen die door bedrijven “groen” worden genoemd, terwijl ze dit niet zijn.
Dagelijks worden we overspoeld met verleidingen. Wanneer we ‘s morgens onze computer opstarten zien we plaatjes van mooie vakantiebestemmingen. Dan moet onze werkdag nog beginnen. In het “Onze Vader” bidden wij: “Breng ons niet in beproeving”. Dit gebed is hard nodig, want verleidingen liggen steeds op de loer. Het lijkt wel of al deze hebbedingetjes een antwoord moeten zijn op veel diepere behoeften van de mensen. Echt contact met elkaar en persoonlijk contact met God.
Straks klinkt het lied “Hoor je mij”. Hier wordt een onderscheid gemaakt tussen de Levende God en al die moderne afgoden. Die moderne afgoden suggereren dat wij de kopers zijn, maar in werkelijkheid zijn wij zelf vaak de koopwaar. Wij zijn verslaafd aan materiële dingen die ons niet werkelijk gelukkig maken. Vorige week zat ik in de tram. Een moeder was bezig met haar mobiele telefoon. Met de rechterhand gaf ze de fles aan het kind. Met de linkerhand bediende ze haar mobieltje. De moeder glimlachte, naar de telefoon, niet naar haar kind. Waar zijn we mee bezig? Ik sluit mijzelf daarbij in. Hoe herstellen wij de verbindingen? Hoe vinden wij de weg terug naar de Bron van ons leven?
Het helpt als wij werkelijk open staan voor elkaar. Als we niet te snel oordelen en via de mobiel niet te snel antwoorden. Het kan helpen als we de stilte meer toelaten in onszelf en zo afstand nemen van alle lawaai om ons heen.
Moge deze veertigdagentijd ons inspireren om verbindingen te herstellen.
Amen.