Jesaja 66, 18-21 en Lucas 13,22-30
Houdt deze vraag uit het Lucas-evangelie ons nog bezig: Heer, zijn er maar weinigen die worden gered? Is dit niet iets van heel strenge gelovigen? En is dit niet iets van erg oude discussies, toen Jezus op aarde rondliep? Discussies, die zich trouwens nu herhalen over de vraag, of er misschien een derde wereldoorlog komt. Wie zal er overleven?
Er zijn verschillende invalshoeken om ons zondagsevangelie te benaderen. Vanmorgen wil ik er een paar laten zien.
2
Laat een liefdevolle God echt mensen verloren gaan? God runt toch geen uitzetcentrum? Is Jezus zelf niet bij uitstek het voorbeeld? Hij zoekt juist mensen, die randfiguren zijn: het uitschot, de zelfkant. Daar spreken moraalridders altijd schande van. Maar juist zo toont Jezus de alomvattende liefde van God. De laatsten worden de eersten.
Toch zegt Jezus niet simpelweg: ‘Maak je maar nergens druk om. Het komt allemaal wel goed!’ Hij reageert met een korte gelijkenis: “Spant u tot het uiterste in om door de smalle deur het Rijk van God binnen te gaan. Velen zullen het proberen, maar er niet in slagen.” Daarna spreekt hij over een intussen gesloten deur. De Heer des huizes zegt: “Weg met jullie! Het doen van gerechtigheid stond in het geheel niet op jullie agenda….”
Moeten wij daarom ons beeld van de gastvrije Jezus bijstellen? Nee, hij test ons: “Brengen jullie gerechtigheid in praktijk? Waar maak je je nou echt druk om?” Dat is Jezus’ open serieuze vraag. Wat houdt jou echt bezig? Wat is jou veel tijd en energie waard?
Jezus kaatst de vraag, of weinigen gered worden, strategisch terug. Die theoretische vraag verandert Jezus in een concrete praktische aansporing: “Doe jij maar je best door de smalle deur binnen te gaan! Maak de goede keuzes. Kom in beweging!”
3
Volgens Jezus’ antwoord sluit God geen mensen buiten. Het zijn juist de mensen zelf, die zichzelf buitensluiten. Omdat ze nergens echt moeite voor doen of keuzes alsmaar uitstellen. Ze dachten er al te zijn, en zeggen. “In uw tegenwoordigheid hebben wij gegeten en gedronken, en in onze straten hebt U onderricht gegeven.” Maar zijn wij toeschouwers of deelnemers?
Dat mensen buitengesloten raken, ligt niet aan Gods willekeur, maar mensen maken zich druk over dingen die er niet echt toe doen. God is volgens Jezus allerminst bekrompen. “Uit het oosten en westen, noorden en zuiden zullen ze komen, en mogen zij aanzitten in Gods koninkrijk”, zegt Jezus. Die gastvrijheid is grenzeloos. God voert geen ontmoedigingsbeleid. In Gods rijk = het leven zoals bedoeld, is plaats voor alle mensen. Het komt aan op onze eigen levenskeuzes!
Het gesprek hierover vindt onderweg plaats. Dat onderstreept Lucas telkens: Jezus is met zijn leerlingen op weg naar Jeruzalem. Dat is een spiritueel beeld van ons als reizigers door de tijd, als pelgrims van hoop! Wij ontwikkelen ons door onderweg te leren, te vallen en op te staan. Jezus’ woorden zijn niet bedoeld om mensen angst aan te jagen. Geloof en angst gaan niet samen.
Alles wat hem beweegt is om ons van het goede leven en wat wij kiezen te doordringen….
4
Nog weer anders gezegd! Jezus zegt: Spant u tot het uiterste in om door de nauwe deur binnen te komen. Het evangelie vertelt over mensen die zichzelf dik maken, opblazen. De deur is smal voor mensen, die pochen op eigen prestaties en verdiensten. Ze dreigen te stikken in zelfgenoegzaamheid. Voor hen is de deur naar de hemel te smal.
Er is wel wat met deuren aan de hand! Soms komen we voor een gesloten deur te staan. Sommige verdachten worden achter gesloten deuren berecht. Je kunt met deuren slaan, deuren achter je dicht trekken of iemand boos de deur wijzen. Er zijn mensen, die geen voet buiten de deur durven zetten. Anderen hebben altijd wel een stok achter de deur.
Als we vrienden de deur wijzen dan is het uit met de vriendschap. Ook worden in de samenleving en politiek deuren dichtgesmeten – zie de nieuwe Kabinetscrisis sinds afgelopen vrijdag.
Wie kan, wie wil er nu nog regeren? De sleutels van ministeries beheren? Iemand zei, dat je dan wel erg ‘sneuvelbereid moet zijn……
Als je iemand je huissleutel geeft, dan geef je die volledige toegang Alsof je zegt: ‘Voor jou bestaan er geen deuren: jij kunt binnenkomen. Voor evangelisten zoals Lucas is Jezus de geopende deur naar de hemel. Maar op één voorwaarde: maak je In Gods Naam niet zo dik! De smalle deur of weg staat haaks op wegen die wij vaak gaan: wegen van het ego, van roem, succes of aanzien.
Wie de hemelpoort door willen, vernemen dat andere krachten in hen zichtbaar moeten worden. Het zijn de krachten van vergevingsgezindheid, barmhartigheid, vrede en liefde. Gods deur blijft gesloten, als we ons bij de hemelpoort melden als ’n koning te paard. De deur staat wijd open voor wie Jezus metterdaad volgen, die zich voortdurend bekeren.
God is niet gek, wel barmhartig. Amro Bakker noemde eens het oude voorbeeld van een moeder, die tegen haar kind zegt: “God heeft ’n boekje, waarin Hij alles opschrijft wat mensen verkeerd doen!” Het jongetje zegt dan: “Maar Hij heeft ook een gummetje!” Wij mogen ook vandaag weer opnieuw beginnen!
5
Al met al waarschuwt Jezus ons, dat we niet bij voorbaat ergens recht op hebben. Wat telt is niet ons eerdere werk, of behaalde successen, maar dat we ieder moment bij de Heer zijn: in nederigheid en Innerlijke vrijheid. Simpelweg verklaren dat we tijd met Hem hebben doorgebracht is niet voldoende. Wij lijken ook vaak te bezorgd over aantallen, alsof dat de aanwezigheid van Gods Koninkrijk bewijst: hoeveel mensen trekt de Kerk nog aan?
Jezus vraagt ons liever de aandacht te richten op het binnengaan door de nauwe deur. Hij voorzegt, dat we verbaasd zullen zijn over wie binnengaan en wie niet. Vaak sluiten wij mensen of groepen uit. Jezus nodigt ons uit voorzichtig te zijn om anderen te beoordelen.
leder kan open staan voor Gods liefdevolle aanbod van redding. Als ik bid, oefen ik mij in het luisteren en rijpt in mij het antwoord op het woord van God. Is mijn navolging halfslachtig of een volledige overgave?
Hoewel de deur naar Gods Koninkrijk smal kan zijn, gezien de inzet die vereist is – toch staat ze open en is ze toegankelijk. Mensen zullen komen uit Oost en West, van Noord en Zuid – van overal. Wie ‘er buiten staan’ weigeren om het rijk van vrede en gerechtigheid, vreugde en liefde, die God genadig en vrij aanbiedt, te accepteren. Mijn tijd van gebed brengt me in een relatie die bepaalt hoe ik mezelf en de wereld zie. Toon ik wie God voor is door mijn woorden en daden?…
6
Ignatius van Loyola zei ooit: “Leef zo, alsof alles van jou afhangt. En vertrouw tegelijk zo op God, alsof alles van Hem afhangt.”
Jezus legt accent op wat belangrijk is: iedereen moet veranderen van gedrag. Jezus zegt niet dat weinigen gered worden, maar dat het menselijk bestaan ernstig genomen moet worden. Om zijn beeldspraak te begrijpen, moet men de zware stadspoort van toen voor ogen houden. Die poort wordt bij het vallen van de nacht gesloten. Naast de grote poort is er voor de laatkomers een kleine gecontroleerde doorgang voor één persoon tegelijk. De hoofdpoort is al dicht! Men moet dus kiezen voor de laatste kans, de kleine deur die nog steeds toegankelijk is.
Vervolgens verandert Jezus’ korte gelijkenis van perspectief. Sprake is van een huisdeur, die de eigenaar ’s avonds sluit. De smalle deur krijgt hier een bedreigende factor bij: ze wordt gesloten. Is de heer des huizes Jezus zelf? Wie te laat komen, proberen binnen te geraken door beroep te doen op het feit dat zij met de Heer aan tafel zaten en dat zij zijn preken hoorden.
Jezus zegt: “Er zijn laatsten die de eersten zijn, en eersten die de laatsten zijn.” Laten wij onszelf niet beschouwen als eersten, maar eerder hen buiten de directe kern van onze gemeenschap. “Uit het oosten en westen, noorden en zuiden zullen ze komen”, zeggen Jesaja en Jezus. Er zijn mensen in onze gemeenschap èn daarbuiten die zoekend zijn. Gods glorie en liefde zijn wereldwijd…
7
Christus geeft ons telkens weer de sleutel voor zijn Woord & Tafel! Amen
Ari van Buuren