Genesis 3, 9-15 & Markus 3,20-35
- 1
Wat beogen we eigenlijk met een overweging of preek? Kortgezegd: we proberen tijdgenoot te worden van Jezus. En: we proberen onze tijd actueel te verbinden met hem. Dat lijkt simpel, maar is ook ingewikkeld.
Vandaag komen we Jezus zelfs tegen in een identiteitscrisis. Het is nogal heftig. Nee – hij twijfelt niet aan zichzelf. Ànderen betwijfelen zijn identiteit. Jezus heeft veel aanhang. Mensen uit de marge, lichamelijk en psychisch zieke mensen, sekswerkers of politiek-incorrecte mensen heelt hij. Jezus heeft niet eens tijd om zèlf wat te eten, zegt Marcus.
Zijn moeder en broers zijn er niet gerust op. “Onze Jezus lijkt wel gek!!” zeggen ze.
- 2
Jezus’ naast-staanden zeggen met zoveel woorden: ‘Hij is buiten zichzelf!’ Andere varianten zijn: ‘Hij is niet meer bij zijn verstand. Is hij in extase? Heeft hij een burn-out? Weet hij nog wel, wat hij doet?’
Dat is best schokkend, als je familie die vraagtekens zet. Jezus’ familie wil ingrijpen, hem weghalen. Weghalen uit dat huis, waar hij omstuwd wordt door enthousiaste mensen.
- 3
Daar komt nòg iets heftigs bij! Jezus wordt ook in de tang genomen door Schriftgeleerden, theologen. Jezus voldoet niet aan hun beroepscode. Zij hebben hun oordeel klaar, als hij demonen uitdrijft. Ze zeggen in taal van toen: “Hij is zèlf bezeten! Beëlzebul = ‘de god van de strontvliegen’ huist in Jezus.” Dat klinkt net zo grof als de huidige scheldpartijen of complot-theorieën over reptielen…
Jezus wordt met nepnieuws door het slijk gehaald: hij zou met de vijand heulen. “Ja, zeggen de Schriftgeleerden, deze Jezus heeft een deal gesloten met Satan, de opper-duivel. Hij mag van hèm demonen uitdrijven…”
Wij weten niet meer wie Beëlzebul was, en spreken niet meer over bezetenheid. Exorcisme is nauwelijks nog bekend in de Katholieke Kerk, meer in Pinksterkerken. Wij hebben wèl àndere goden, karikaturen of verdachtmakingen. Wat Jezus’ familieleden zeggen is van àlle tijden: “Hij lijkt wel gek geworden!….”
- 4
Realiseren wij ons, hoe heftig de spanningen rondom Jezus waren? Hij wordt in diskrediet gebracht. Men projecteert allerlei aan slechts op hem.
Hoe zouden wij in Jezus’ plaats reageren? Als je familie je niet accepteert? Als je collega’s je wegzetten? Als de kerkleiding je aanvalt? Kun je je dan nog veilig voelen? Je zou kunnen in-ploffen van angst en verdriet of ont-ploffen van frustratie en woede…
Hoe reageert Jezus? Hij gaat spiritueel de strijd aan. Zijn tegenstanders nodigt hij uit op gesprek. Eerst reageert hij zelfs met wat spot. “Het is absurd wat jullie beweren, zegt Jezus. Heb ik mijn ziel aan de duivel verkocht? Door een deal van de Satan met mij zou ik demonen uitdrijven? Zou de geest van het kwaad in zijn eigen staart willen bijten?…”
- 5
In vier puntige gelijkenissen laat Jezus dan zien, dat dit grote onzin is.
Eén: politiek is dit onzin. Een innerlijk verdeeld rijk gaat ten onder. Zie de Europese verkiezingen! Sommigen in de USA vrezen zelfs een burgeroorlog…
Twee: familiaal is dit onzin. Innerlijk verdeelde huishoudens storten in elkaar! Jeugdzorg weet daar alles van.
Drie: theologisch is dit onzin. Als de Satan tegen zichzelf opstaat – dan is dat voor hemzèlf einde verhaal!
Vier: strategisch is dit onzin. Als je van een krachtpatser zijn inboedel, zijn buit wil afpakken – wat moet je dan doen? Bind hem éérst vast. Anders word je zelf buit van het kwaad…
Zo profileert Jezus zich scherp. Dit is een les van hem voor ons. Laten wij hier onze innerlijke en onderlinge verdeeldheid onder ogen zien, er aan werken!
Jezus wil de krachtpatserij van het kwaad beteugelen. Hij bidt voor ons, samen met ons: ‘Leid ons niet in beproeving, maar verlos ons van het kwade…’ Genesis 3 voorzegde dit al: God vervloekt de slang van het kwaad, en verlost ons van het kwaad!
- 6
Jezus zegt kortom steeds onder andere invalshoeken, dat wij allen mensen met zonden, wonden en weerstanden zijn. Diè boodschap is zijn identiteit!!
Jezus ging eerst in gesprek met de theologen over hun bezwaren. Het was een scherp leergesprek. Daarna volgt een verrassend pittig pastoraal gesprek over vergeving!
Volgens Jezus kan alles aan wandaden en godslasteringen vergeven worden. Mild zegt hij: “Alles – welke zonde of blasfemie ook, hoe erg of hoe vaak ook: ‘t kan vergeven worden!” Alles, maar dan ook alles is vergeeflijk!!!…..
Vervolgens zegt Jezus radicaal: “Maar blasfemie tegen de Heilige Geest is onvergeeflijk. Het is eeuwig zonde…” Hier word je stil van. Waarom zegt Jezus dit? Evangelieschrijver Marcus zegt: “Omdat ze gezegd hadden: hij is bezeten door een onreine geest”.
Die blasfemie is willens en wetens. Jezus protesteert: de Heilige Geest – die is niet onrein.
Wat Jezus zegt is een wake up-call! “Word wakker! Wéét wat je zegt. Anders blijft het eeuwig zonde…” Er viel toen vast een ongemakkelijke stilte….
- 7
In zo’n stilte arriveren intussen Jezus’ moeder en broers.
Ze gaan het huis niet binnen. Ze hebben het confronterende gesprek tussen Jezus met de theologen niet meegekregen.
Zou hun bezorgdheid minder geworden zijn? “Onze Jezus lijkt wel gek!! zeiden ze. Hij weet niet meer wat hij doet. We moeten hem weghalen, beschermen.”
De mensen rond Jezus wijzen hem er op, dat zijn moeder en broers hem zoeken. Beseffen zij soms, wat hij nèt nog zei over een innerlijk verdeeld gezin?
Zal Jezus ook tegen z’n familie zeggen: “Jullie erkennen mij niet. Dat is eeuwig zonde…”? Nee, dit doet hij niet. Even lijkt Jezus afstandelijk over zijn moeder en broers te spreken. Maar hij verbreekt niet de gemeenschap van zijn gezin. Integendeel – hij verruimt de grenzen van het gezin!
De mensen om hem heen aankijkend zegt Jezus: “Jùllie zijn mijn moeder en broers en zusters. Iedereen die de wil van God doet – die vormt mijn gezin.” Zo zijn wij-mèt-elkaar de Familia Dei, een groot Gezin van God, de Gemeenschap der Heiligen.
Gods liefde schept hoop, is grenzen-loos. Christus versloeg het kwaad!
Wij mogen geloven èn praktiseren dat alles, maar dan ook alles vergeven kan worden. Samen kunnen wij in de kracht van Jezus elke verleiding en verdeeldheid overwinnen!
De moordenaar aan het kruis naast Jezus was welkom in het paradijs. De christenvervolger Paulus vond ondanks zijn gewelddadige verleden vergeving. Diaken Stefanus, de eerste martelaar, bad bij zijn (nog door Paulus goedgekeurde) terechtstelling evenals Jezus voor zijn beulen: “Heer, reken hun deze zonde niet toe…
Als wij in deze Geest leven worden wij tijdgenoot, familielid van Christus! Zo weerspiegelen wij voor het eerst of opnieuw in onze samenleving Gods wil en Gods liefde…..
In de Naam van de Vader en van de zoon en van de Heilige Geest. Amen