Laudato Sí werkgroep

🔊 luister naar bericht

13- 10 jaar Laudato Sí

Begin 2015 ging het gerucht rond dat paus Franciscus een encycliek zou uitbrengen over het milieu. Eind mei van dat jaar kwam Laudato Si’ uit, over ‘de zorg voor ons gemeenschappelijk huis’ zoals de paus onze aarde noemde. Meestal leiden hoge verwachtingen tot teleurstelling. Maar Laudato Si’ was en is nog steeds een inspirerende en richtinggevende tekst voor ‘alle mensen van goede wil’ met hart voor onze aarde.

– door Gerard Moorman / Amsterdam / 7-11-2025

Laudato Si’ voelde voor katholieken die zich al langere tijd inzetten tegen klimaatverandering en de verwoesting van de aarde als een geweldige hart onder de riem; een late maar welkome bevestiging dat onze inzet rechtstreeks voortvloeit uit ons verlangen Christus na te volgen. Ook christenen uit  andere denominaties en mensen buiten de kerk toonden veel waardering voor de boodschap van paus Franciscus.

Ikzelf had het geluk dat ik via mijn werk voor de katholieke ordes en congregaties in Nederland aan de slag mocht om Laudato Si’ te promoten in kerk en samenleving. Zo belandde ik in het bestuur van de Laudato Si’ Alliantie Nederland, een verband van elf katholieke organisaties die samenwerken rond het thema ‘geloof en duurzaamheid’. Zo mocht ik ook van 1 tot 3 oktober jl. deelnemen aan een conferentie over tien jaar Laudato Si’ in Castel Gandolfo, nabij Rome. Zo’n 400 mensen uit de hele wereld kwamen daar bijeen om met elkaar te delen wat er is gebeurd sinds 2015 en te bespreken welke stappen er de komende tijd gezet kunnen worden.

Paus Franciscus hamerde steeds op het belang van dialoog tussen alle mogelijke vormen van wijsheid – religieus, wetenschappelijk, cultureel. Voor hem was dat de enige manier om een weg te vinden uit de diepe impasse waarin de mensheid zich bevindt en waarvan de milieucrisis een symptoom is. Daarom was een zeer gemêleerd gezelschap uitgenodigd: politieke en kerkelijke leiders, academici, inheemse leiders, jongeren, mensen uit bedrijfsleven en NGO’s, en vooral veel enthousiaste gelovigen die actief Laudato Si’ promoten op de plek waar ze leven.

Bekering van hart

Niemand minder dan paus Leo XIV was de hoofdspreker tijdens de openingsmiddag. Het was enorm bemoedigend te merken dat hij zijn volledige steun verleent aan de encycliek van zijn voorganger. “Laten wij de Vader in de hemel danken voor deze gave die wij van paus Franciscus hebben ontvangen!”, begon hij zijn toespraak. “De uitdagingen die in Laudato Si’ worden geschetst, zijn vandaag zelfs nog relevanter dan tien jaar geleden.”

Paus Leo riep op tot een ecologische bekering, die begint in eigen hart. “Het hart is de plaats waar de diepste zoektocht plaatsvindt. Alleen door terug te keren naar het hart kan er een ware ecologische bekering plaatsvinden die zowel persoonlijke als gemeenschappelijke levensstijlen verandert. We kunnen God, die we niet zien, niet liefhebben terwijl we zijn schepselen verachten. Evenmin kunnen we ons leerlingen van Jezus Christus noemen zonder deel te nemen aan zijn blik op de schepping en zijn zorg voor alles wat kwetsbaar en gewond is.”

De paus besloot zijn toespraak met de woorden: “God zal ons vragen of wij zijn schepping hebben bewerkt en verzorgd, ten bate van allen en van toekomstige generaties, en of wij zorg hebben gedragen voor onze broeders en zusters. Wat zal ons antwoord zijn?”

Paus Leo vs. Trump

De toespraak van de paus werd onmiddellijk opgepikt door de internationale media. Want hij uitte ook kritiek op de machtigen der aarde “die ervoor kiezen om de steeds duidelijker wordende tekenen van klimaatverandering te bespotten.” Daarmee gaf hij nauwelijks verhulde kritiek op de Amerikaanse president die enkele dagen ervoor een krankzinnige toespraak in de VN had gehouden waarin hij klimaatverandering “oplichterij” en “de grootste nep ooit” had genoemd.

Foto’s van paus Leo die op het podium van de conferentie een groot brok ijs zegende, leidden vervolgens tot verontwaardiging in kringen van extreem traditionalistische katholieken. Vooral katholieke influencers in de V.S. spraken er schande van dat hij had deelgenomen aan een “new-age, hippie-ritueel”. Zo zie je hoe in dit extreem giftige tijdsgewricht ook de paus niet ontkomt aan kwaadaardige aanvallen, nota bene uit eigen katholieke kring.

Ikzelf was maar wat blij met het flesje gesmolten water van de ijsklomp dat ik meekreeg aan het eind van de conferentie: wijwater dat door de paus zelf gezegend is!

Drie lege stoelen

Indrukwekkend was ook de felle toespraak van kardinaal Jaime Spengler, voorzitter van de Braziliaanse Bisschoppenconferentie. Hij vertelde over de natuurrampen die het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden in zijn bisdom Porto Alegre. Hij wees op het belang van bescherming van de Amazone en andere belangrijke natuurlijke regio’s in de wereld, de ‘longen van deze wereld’. Inheemse volkeren hebben geleerd hoe we in harmonie kunnen leven met de natuur. Zij staan aan de frontlinie van het gevecht om de aarde te beschermen. “Als we hen verdedigen, verdedigen we de aarde,” zei Spengler.

Een andere spreker bouwde op dat laatste voort en deed de suggestie om bij elk van onze bijeenkomsten drie lege stoelen te plaatsen, om ons ervan bewust te zijn dat bepaalde groepen niet de kans krijgen om mee te praten: de schepping, gemarginaliseerde volken en toekomstige generaties.

Hoop in donkere tijden

Bijna alle sprekers wezen op de dreigingen van voortgaande klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, van zorgwekkende geopolitieke verschuivingen en de uitholling van democratieën, van oorlogen en een nieuwe wapenwedloop. De vraag die telkens terugkwam was hoe we desondanks geïnspireerd verder kunnen gaan met wat gedaan moet worden.

Een deel van het antwoord kwam van de Engelse benedictijn Laurence Freeman. Hij sprak over het belang van verdieping van de ecologische bekering. Want het gaat niet alleen over wat we doen, maar ook over hoe we leven en wie we zijn. Gebed en meditatie zijn onontbeerlijk om innerlijk overeind te blijven, zei hij, om niet opgebrand te raken of toe te geven aan cynisme. Uiteindelijk moeten we beseffen dat wat wij zelf kunnen doen altijd beperkt is en dat we er op kunnen vertrouwen dat God de rest doet.

Hoop wordt ook gevoed door zich samen met anderen in te zetten. Tomas Insuá, oprichter van de Laudato Si’ Movement, wees erop dat wij met zijn allen een krachtige onderstroom vormen in kerk en samenleving. De uitdaging is om de beweging vol te houden en verder te verbreden. We moeten ons niet alleen focussen op wat slecht gaat, maar telkens weer vreugde vinden in de weg die we met elkaar en anderen gaan. Onze vreugde zal aanstekelijk werken.

Inspiratie en bemoediging

Op een informatiekraampje van de Zusters van Liefde pikte ik een folder op met informatie over de eco-charity garden die zij vorig jaar hebben geopend op het terrein van hun moederhuis in hartje Rome. Op de zondag na afloop van de conferentie heb ik de tuin bezocht en een speciale scheppingsviering bijgewoond die daar elke eerste zondag van de maand wordt gehouden. Deze wordt in de buitenlucht gehouden, onder drie hoge lindebomen die als een baldakijn over het openlucht-altaar uitsteken. Een Salesiaan uit India die werkzaam is in het Dicasterie voor Integrale Menselijke Ontwikkeling (een soort ministerie binnen het Vaticaan) ging voor. Hij nodigde na de eerste schriftlezing allen uit om tijdens een korte meditatieve wandeling door de tuin ‘het boek van de schepping te lezen’.

Naast alle ontmoetingen met enthousiastelingen uit de hele wereld, zijn het dit soort momenten die me nieuwe inspiratie geven om door te gaan. De paus staat achter ons, een heel aantal kardinalen, bisschoppen en medewerkers van het Vaticaan ook – en dat is bemoedigend. We zijn allemaal diep geraakt door de boodschap van Laudato Si’ en vast van plan om verder te gaan op de weg van individuele en collectieve ecologische bekering.

12 – Programma open dag Vrede met de Schepping op 27 september 2025

Het programma van deze dag vindt u hier.

11 – Mis voor de bescherming van de schepping

Vandaag, 3 juli 2025 is aan het Romeins Missaal een mis toegevoegd die gewijd is aan de bescherming van onze schepping. Reden voor de publicatie van deze mis, waartoe onze oude Paus Franciscus het initiatief heeft genomen, is het 10-jarig jubileum van de Milieu-encycliek Laudato Sí.

Op de website https://www.humandevelopment.va/en/news/2025/missa-pro-custodia-creationis-decreto-papa-leone-xiv.html  kunt de presentatie van deze mis lezen door onze nieuwe paus Leo (in het Engels of het Italiaans)

In bijgaand artikel vindt u de tekst van deze mis (vertaling Frans Woortmeijer)

Mis voor de bescherming van de Schepping

10 – Vrede met de schepping” – 27 september 2025

Op 27 september 2025 van 13.30 – 17.00 uur organiseert de Laudato Sí werkgroep van de Martelaren en het Jeannette Noëlhuis een middag in de tuin van de St.Urbanus naast het station van Duivendrecht.

U kunt er deelnamen aan verschillende workshops georganiseerd door het Noëlhuis, Uschi en Tessa en de Christian Climate Action.

Aan het begin is er een korte Scheppingsviering en we sluiten af met soep en brood rond het kampvuur

U bent van harte welkom. Deelname is gratis, maar we vinden het fijn als u zicht aanmeldt via abgparochie@gmail.com

9 – 2025 Pelgrimstocht “het Zonneliedpad”

https://www.franciscaansebeweging.nl/activiteiten/pelgrimstocht-het-zonneliedpad

Laudato sí – het Zonnelied

8 – 31 januari 2025

Om de aandacht van de individuele parochianen over klimaat te stimuleren, wordt er op 31 januari a.s. een “inspiratiesessie klimaatgesprekken” op onze pastorie georganiseerd. Hieronder leest u er alles over.

U maakt zich zorgen over de gevolgen van de opwarming van de aarde. Voor uzelf, voor uw kinderen of kleinkinderen, voor de wereld. U vraagt zich af in hoeverre die zorgen gedeeld worden door de mensen om u heen. In de samenleving herkent u vaak nog te weinig gevoel van urgentie. Het liefst zou u anderen daarin willen meenemen, maar u merkt dat gesprekken over klimaat nogal eens stroef verlopen. Zelfs met uw naasten.

Hoe kan dat? Waar komt de weerstand vandaan tegen een thema dat ons allemaal aangaat? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we niet tegenover elkaar komen te staan wanneer het gaat over het klimaat? Hoe komen we nader tot elkaar door het voeren van klimaatgesprekken?

Klimaatcoach Annelies Roon van de stichting KlimaatGesprekken neemt u mee in een aantal inzichten uit de klimaatpsychologie. Deze kunnen helpen om te begrijpen waarom klimaatgesprekken soms spaak lopen en hoe je dit kunt doorbreken. In deze twee uur durende workshop is het niet de bedoeling dat u alleen achteroverleunt en luistert; we gaan meteen oefenen. Zo ervaart u zelf welk verschil bepaalde gesprekstechnieken kunnen maken.

Waar?                 Pastorie van de Hofkerk, Linneaushof 94 Amsterdam

Wanneer?        Vrijdag 31 januari, van 14.00 tot ca. 16.00

Inloop vanaf 13.30

Kosten?             De workshop is GRATIS, dankzij financiële steun van Stadsdeel Oost

Inschrijven?    Stuur een mailtje naar secretariaat@hofkerk.amsterdam

7 – 8 januari 2025

KLAGEN OF VERANDEREN II

In het kerstnummer van Hofnieuws schreef ik over klagen of veranderen. In je eentje veranderen kan, maar is heel moeilijk. Veranderen gaat veel makkelijker als je het samen doet. In ons samenwerkingsverband loopt de discussie over de centrumkerk. Dat is een grote verandering. Het Parochiebestuur onder leiding van Paul Proost doet volgens mij haar best om tot een gezamenlijke veranderaanpak te komen. Als een gezamenlijke aanpak lukt, is de pijn van het veranderen het minste en de kans op succes het grootste.

Vanuit Grootouders voor het Klimaat ontving ik een “2025 Actiekalender”. Dat bracht mij op het idee deze agenda ook onder uw aandacht te brengen. Op de agenda staan tal van actiedagen om aandacht te vragen voor veranderingen. Mogelijk zit er iets tussen waar wij samen aan kunnen meedoen. Hieronder treft u een paar voorbeelden aan. De hele agenda staat op de website. Ik hoop dat u met een van die activiteiten mee doet of dat het u op een verander-idee brengt. De wereld schreeuwt om verandering. En ook voor de parochies zoeken wij in 2025 nog nieuwe initiatieven en mee-doeners om meer toekomst te creëren. Laten wij dat samen proberen. Veranderen moet toch. Dan maar beter samen en zonder klagen.

Tim Stok

Voorbeelden uit de Actiekalender van het Samenwerkingsverband:

• 31-1, 14.00 uur, Hofkerk. Oefening in klimaatgesprekken. Organisatie door Laudato si en Grootouders voor het Klimaat.
• Vanaf 9 maart 2025: Vastenactie met een eigen waterproject vanuit het Samenwerkingsverband. Wij hebben daarbij echt uw steun nodig!

Voorbeelden uit de algemene Actiekalender:

• 3 tot 9 maart: week zonder vlees en zuivel. (Mooie aanloop naar de vastenperiode).
• 19 tot 25 mei: week zonder afval. (Te gek niet, al dat afval?).
• 8 oktober: Internationale Repair Dag. (Wist u dat het hoofdkantoor van Repair Café in de Hofkerk is gevestigd?)

De hele actiekalender 2025 van Grootouders voor het Klimaat vindt u hier.

6 – 11 december 2024

MeerEnergie: zeker ook voor parochianen van belang!

5 – 29 november 2024

Uit het Kerstnummer van Hofnieuws:

 

KERST 2024: KLAGEN OF VERANDEREN

 

Enorme overstromingen in Spanje. Beelden op het NOS-Journaal tonen een rivier aan op elkaar gespoelde auto’s. Negentig doden of meer. Bewoners, die klagen over de overheid. Dat de overheid hen te laat geïnformeerd heeft. In Italië spreekt een oude boer voor de tv-camera. Hij vindt het natuurgeweld een schande. Drie keer achter elkaar werd hij getroffen door noodweer. Werkelijk een schande.

 

Klagen? Een schande?

 

Als beginpunt van het klimaatbewustzijn houd ik altijd het eerste rapport van de Club van Rome aan. Dat was 1972. Je kunt ook de oprich- tingsdatum van Natuurmonumenten aanhouden. Dat was al in 1905 als protestbeweging tegen het voornemen om van het Naardermeer een vuilnisbelt te maken. Wij zijn dus tenminste vijftig jaar verder na de eerste grote signalen.

 

Honderd jaar. Vijftig jaar. Klagen? Een schande?

 

Wat voorspeld werd door wetenschappers in 1972 is nu aan het ge- beuren. Zij hadden ook voorspeld dat de problemen tussen 2020 en 2030 goed zichtbaar zouden worden. En als je even buiten jezelf kijkt zie je de problemen op ons af komen. Het klimaatsysteem wordt onvoorspelbaar en heftig. Asielzoekers. Epidemieën. Toch lijkt de wereld de verbanden met onze manier van leven nog niet te leggen. Lijken wij niet de verbanden te leggen met ons eigen leefstijl.

 

In zijn encycliek Laudato-si van bijna 10 jaar geleden (2015) legt Paus Franciscus wel de verbanden. Onze levensstijl, die van jou en die van mij, moeten veranderen. Sterker nog, wij worden door de omstandigheden gedwongen te veranderen. Ons huis kan overstromen. Wij kunnen ziek worden. Er staan asielzoekers voor onze deuren.

 

Wij zullen veranderen.

 

Veranderen is dus onontkoombaar. De vraag is alleen nog hoe wij gaan veranderen. Wat getuigt dan van een Christelijke aanpak? Gaan wij klagen? Bij wie dan? Bij God? Gaan wij elkaar erop aankijken als wij niet meer kunnen vliegen? Benoemen wij zondebokken, als wij ziek worden? Gaan wij schuldigen zoeken als oorzaak voor onze problemen? De buitenlanders, de regering, de joden?

 

Of kijken wij in de spiegel van het leven en proberen wij te begrijpen hoe wij persoonlijk moeten reageren, moeten veranderen en hoe wij aan- vullend maatschappelijk een positieve bijdrage kunnen leveren?

 

“Het is niet genoeg om na te denken over hoe we de natuur kunnen verbeteren zonder onszelf te veranderen. Wij moeten een cultuur van zorg ontwikkelen, waarbij de aarde niet meer als opslagplaats van grondstoffen wordt gezien, maar als een heilig en kostbaar goed.”

 

Zo adviseerde de paus tien jaar geleden al. Het woord is nu aan jou en mij. Het is onzinnig om te klagen. Het is tijd om te veranderen. Laten wij de oproep van de paus uitvoeren en met Kerst 2024 een stap zetten voor een cultuur van zorg voor de aarde.

Tim Stok

4 – 29 november 2024

Artikel uit “Kerk Wereldwijd”(november 2024)

Een verslag, o.a. van de Laudato Sí middag in de Urbanus

Art Kerk Wereldwijd – nov. 2024

3 – 21 februari 2022

Beste parochianen van de Martelaren van Gorcum,

Zoals jullie misschien weten, is er sinds enige tijd een Laudato Si platform actief binnen de C&F. We denken met enkele mensen uit de verschillende kerken in ons verband na over hoe we aandacht voor de visie van paus Franciscus, zoals verwoord in Laudato Si en Fratelli Tutti, kunnen stimuleren in onze kerken. Pater Marianus maakt deel uit van de groep.

Een van onze ideeën is dat het goed zou zijn dat er in de voorbeden steeds aandacht is voor ecologische en sociale duurzaamheid. Ik ontvang elke week op maandag een voorbede van de Sint Maartensparochie in Baarn. De voorbede zelf is altijd kort, en wordt vooraf gegaan door een stukje actualiteit.  Zouden jullie elke week de voorbede willen opnemen in de liturgie?

Groet, Gerard Moorman

2 – 18 februari 2022

Ook binnen de SVD, de orde van Pastor Marianus is grote belangstelling voor, en wordt de noodzaak onderkend om met de acties uit Laudato Sí aan de slag te gaan. Hieronder hun actieplan:

Laudato Si – Actieplan 

Zeven jaar om relaties met Gods schepping te helen.
Aangemoedigd door onze generale overste en het SVD-leiderschapsteam, beantwoorden we de oproep van Paus Franciscus aan Laudato Si (LS). Met diepgaande zorg voor elkaar en de hele schepping willen we samen met alle mensen van goede wil bouwen aan een betere toekomst. Onze wereldwijde gemeenschappen nemen deel aan het
“Laudato Si Action Platform” (https://laudatosiactionplatform.org). Binnen zeven jaar zoeken we naar de transformatie van onszelf, evenals van de gemeenschappen met wie we samenwerken, volgens de zeven Laudato Si-doelen (2021-2028).

Dit zijn:
1) Reactie op de oproep van de schepping;
2) Reactie op de oproep van de armen;
3) Ecologische economie;
4) Adoptie van ecologische levensstijl;
5) Ecologisch onderwijs;
6) Ecologische Spiritualiteit;
7) Betrokkenheid van de gemeenschap en participatieve actie.

Elk jaar richten we ons op een van deze doelen. Door dit te doen, wijden we ons aan een diepgaand proces van transformatie. We proberen deze doelen te bereiken door toegewijde betrokkenheid op vier gebieden, die we als fundamenteel beschouwen voor dit proces:

GEBED: Ons persoonlijk gebed, onze liturgische vieringen en diensten worden expliciete uitdrukking van het respectievelijke LS-doel.**
ONDERWIJS: We informeren onszelf over de ecologische zorgen en bemoedigen anderen om gevoelig te zijn voor ecologische kwesties.
ACTIE: We doen concrete acties voor een duurzame levensstijl, bevorderen eco-rechtvaardigheid en vechten tegen de klimaatverandering.
BELANGENBEHARTIGING: We nemen deel aan NGO-campagnes, manifestaties of petities die verband houden met het respectieve LS-doel.

“Ons doel is niet om informatie te verzamelen of nieuwsgierigheid te bevredigen,
maar eerder om pijnlijk bewust te worden, het aan te durven om dat wat er met de
wereld gebeurt ons eigen persoonlijke lijden te laten worden en zo te ontdekken wat
ieder van ons eraan kan doen.” (LS 19)

Elke persoon wordt gevraagd om zich in te zetten voor dit proces, evenals elke gemeenschap. Dit instrument zal ons door deze zeven speciale jaren van gezamenlijke inspanning tegen klimaatverandering leiden. Het helpt om onze procedures goed te organiseren, om onze doelstellingen duidelijk te identificeren, om concrete stappen te plannen en om het resultaat te evalueren.

**)

GEBED

Schepper God, we vragen om de genade ‘de kreet van de aarde’ te horen en zo voor de schepping te zorgen. Geef ons een nieuwe geest van luisteren en wek in ons hart een verlangen om tot actie te komen.

Vader van ons allen, U heeft de hele menselijke familie gedurende vele generaties gevormd. Geef ons een gemeenschappelijke zorg voor ieder wezen dat U gemaakt hebt, inderdaad voor al het leven op onze planeet.

Christus, onze broeder, schenk ons het heilige verlangen om uw naam aan te roepen als we proberen de gave van de schepping te ondersteunen. Help ons om daadkrachtig te handelen om onze bedreigde planeet veilig te houden.

Jezus, vriend van de aarde, voedt onze inspanningen om verzoening op aarde te brengen. Wees bij ons in deze opdracht om de banden tussen U , de medemensen en alles wat bestaat weer tot leven te brengen.

Geest van vrijheid, inspireer ons om solidair te zijn met de hele schepping in onze daden, niet alleen in onze woorden. Roep ons op om samen met anderen ons in dienst te stellen van ons ‘gemeenschappelijk huis’.

Geest van leven, zegen de hele schepping, en daarin elk schepsel. Mogen wij ons bewust worden van uw liefde voor alles wat U gemaakt hebt, en geef ons een bereidheid om door deze liefde veranderd te worden.

Amen

 

1 – 18 februari 2022

De middeleeuwse filosoof Juliana van Norwich (1343-1416) schreef haar gedachten op in de vorm van visioenen. Of zij deze visioenen echt gezien heeft is de vraag, want het visioen was in die tijd het enige genre waarin vrouwen serieus werden genomen.

Eén van de indrukwekkendste beelden die zij te zien kreeg is een hazelnootje in Christus’ hand. Juliana mocht deze noot ook vast houden en besefte dat deze de hele wereld symboliseert. Uit de hazelnoot kan een prachtige boom groeien; tegelijkertijd is hij ook buitengewoon kwetsbaar: je kunt hem gemakkelijk onder je hak verpletteren. Vandaar dat de mens de opdracht heeft om goed voor de wereld en alle dingen om hen heen te zorgen.

(Filosofie kalender)

Binnen het samenwerkingsverband Clara & Franciscus bestaat sinds enige tijd de Laudato Sí werkgroep, bestaande uit Pastor Marianus, de zusters Lili en Melina, Gerard Moorman, Uschi Janssen en Tim Stok. (Wie zich wil aansluiten is van harte welkom!).

Bedoeling is om de enkele jaren geleden geschreven Encycliek Laudato Sí van Paus Franciscus binnen ons samenwerkingsverband meer handen en voeten te geven. We willen de conclusies en de aanbevelingen van Laudato Sí meer toepassen binnen onze liturgie en binnen het beheer van onze kerken, maar uiteraard in de eerste plaats in ons dagelijks leven.

De komende maanden, maar met name in september (Scheppingsperiode 1 september – 4 oktober) zult u meer horen van deze werkgroep.